Protezy ortopedyczne stanowią nieodłączny element historii ludzkości, od starożytności po współczesność. Dla wielu osób, które straciły część swojego ciała z powodu urazu, wrodzonej wady lub choroby, protezy kończyn dolnych i górnych są nie tylko niezbędnymi narzędziami przywracającymi ruch i funkcjonalność, ale także szansą na prowadzenie normalnego życia po amputacji.
Od prymitywnych konstrukcji po nowoczesne protezy nóg, protezy ortopedyczne przeszły skomplikowany proces ewolucji, którego efekty widać we współczesnym postępie nauki i technologii. Firma ORTO-ACTIV, sklep ortopedyczny specjalizujący się w protezach kończyn dolnych i górnych, zaprasza w podróż do przeszłości i lepszego przyjrzenia się początkom i rozwojowi protetyki.
Proteza nogi — początki protez ortopedycznych
Historia protez ortopedycznych sięga daleko w przeszłość, a pierwsze próby ich tworzenia przypisuje się na starożytnemu Egiptowi oraz Grecji. To właśnie tam zasłynęły drewniane oraz metalowe konstrukcje, które miały na celu zastąpić utracone kończyny lub ułatwić poruszanie się. Najstarsza znaleziona proteza to proteza kończyn dolnych, a konkretnie duży palec u nogi należący do egipskiej mumii. Chociaż wczesne konstrukcje były stosunkowo prymitywne, stanowiły znaczący krok naprzód i podstawy do dalszego rozwoju protetyki.
Ewolucja protez w średniowieczu
W średniowieczu kontynuowano produkcję protez ortopedycznych. Pomimo tego, że technologia była mocno ograniczona w porównaniu do dzisiejszych standardów, to właśnie wtedy dokonano istotnych postępów w dziedzinie protetyki, które znacznie wpłynęły na jej późniejszy rozwój.
Materiały protez
Drewno i metal były jednymi z głównych materiałów używanych do tworzenia protez ortopedycznych. Osoby, które straciły kończyny, mogły korzystać z protez nóg i rąk wyrzeźbionych w drewnie bądź połączonych ze sobą metalowymi elementami. Proteza nogi i ręki miała prostą, lecz praktyczną konstrukcję. Pomimo ograniczeń technologicznych, konstruowanie pierwszych protez stanowiło ważny krok naprzód w zapewnianiu osobom po amputacjach większej niezależności.
Protezy w rycerstwie
W czasach średniowiecznych rycerze, którzy często doznawali poważnych obrażeń podczas bitew, korzystali z trwalszych i bardziej zaawansowanych protez ortopedycznych, najczęściej wykonanych z metalu. Proteza ręki umożliwiała im sprawne trzymanie tarczy, a jednocześnie kryła brak kończyny, dzięki czemu wrogowie nie mieli pojęcia o słabości rycerza.
Proteza kończyn dolnych i górnych a okres renesansu
W renesansie, który trwał od XIV do XVI wieku, nastąpiło wiele konkretnych zmian i innowacji, które przyczyniły się do ewolucji protez ortopedycznych. W tym czasie rozwijała się nie tylko wiedza o anatomii człowieka, ale także sztuka i technologia, co przyczyniło się do znaczących zmian w konstrukcji i wykonaniu protez. Oto kilka ważnych nazwisk i wynalazków, które przyczyniły się do rozwoju protetyki:
- Ambroise Paré i jego słynna proteza ręki: Ambroise Paré, znany jako „ojciec chirurgii,” żył w XVI wieku i uczestniczył w wielu wojnach i bitwach, gdzie zdobywał doświadczenie w udzielaniu pomocy medycznej rannym. Był odpowiedzialny między innymi za wynalezienie sztucznej ręki ze stałym kciukiem i ruchomymi palcami.
- Rozwój technik amputacji: w trakcie wojen napoleońskich zdecydowano się na natychmiastowe przeprowadzanie amputacji bezpośrednio po odniesieniu urazu, co paradoksalnie zmniejszyło śmiertelność całej procedury i ograniczało ryzyko powstania krwotoku oraz infekcji podczas zabiegu.
- James Potts i ruchoma proteza nogi: w 1800 roku anglik James Potts zaprojektował drewnianą protezę nogi połączoną ze stalową protezą kolana i przegubową stopą, która poruszała się dzięki ścięgnom kikuta. Wynalazek był później wielokrotnie ulepszany i udoskonalany.
Protezy w XIX i XX wieku
Wojna secesyjna i wojna wietnamska znacznie przyczyniły się do wzrostu liczby osób okaleczonych i przeprowadzanych zabiegów amputacji, co doprowadziło do zwiększenia środków przeznaczonych na rozwój protetyki. Dzięki masowej produkcji protezy stały się bardziej dostępne i tańsze, a skomplikowane, ręcznie robione konstrukcje zastąpiono bardziej standardowymi modelami. Dodatkowo, na rozwój protetyki mogło wpłynąć wynalezienie telefonów, a co za tym idzie, rozwój reklamy.
Proteza ręki, nogi i innych części ciała we współczesności
Współczesne protezy są znacznie bardziej dostosowane do indywidualnych potrzeb użytkowników i oferują im większą niezależność oraz komfort. Proteza kończyn dolnych oraz górnych wykonywana jest przy użyciu najnowszej technologii, a do jej tworzenia wykorzystywane są zaawansowane tworzywa sztuczne — na przykład, metale o niskiej wadze, takie jak tytan pozwalają na stworzenie bardziej wytrzymałych, lekkich i precyzyjnych konstrukcji.
Dzięki połączeniu zaawansowanych materiałów, technologii i specjalistycznej wiedzy medycznej, współczesne protezy umożliwiają użytkownikom bardziej niezależne, aktywne i satysfakcjonujące życie. W miarę jak rozwijają się badania i technologia, możemy oczekiwać, że przyszłość przyniesie jeszcze bardziej zaawansowane i efektywne rozwiązania w tej dziedzinie.
Jeśli interesujesz się protetyką lub szukasz specjalistów z tej dziedziny, firma ORTO-ACTIV to sklep ortopedyczny, który zapewnia swoim klientom specjalistyczne, indywidualnie dobrane protezy kończyn górnych i dolnych na każdym poziomie amputacji.
